Dit is mijn laatste verhaal vanuit Tuvalu! Het lijkt wel alsof de tijd steeds sneller gaat... nog maardrie dagen en ik vlieg alweer naar Fiji. Ik ga mijn Tuvaluaanse leventje ontzettend missen, maar ik heb ook wel weer zin in een andere omgeving en lekker eten. En natuurlijk kan ik niet wachten om iedereen straks weer te zien! Het wordt nu ook wel echt tijd om te gaan, mijn onderzoek is klaar en bovendien begin ik steeds meer deel uit te maken van het lokale roddelcircuit... Op Tuvalu wordt er namelijk nogal veel geroddeld. Met vierduizend inwoners die ontzettend dicht op elkaar leven, houdt iedereen elkaar voortdurend in de gaten. In het begin werden mij vooral de kleinere roddels toevertrouwd, maar inmiddels hoor ik blijkbaar zo bij de gemeenschap dat ook de serieuze zaken met mij besproken worden. En het is vaak niet mis wat hier gebeurt, denk aan: familieruzies (met stip op één!), kinderen die in het geheim geadopteerd worden, gedwongen huwelijken, scheidingen, mannen die vreemdgaan, vrouwen die vreemdgaan en vrouwen die vreemdgaan terwijl hun man voor een jaar van huis is omdat hij als zeeman werkt en ondertussen zwanger worden van een palangi-man en door hun schoonfamilie het huis uit worden gestuurd en ruzie heeft met haar eigen familie omdat ze voor een schandaal heeft gezorgd. Dat laatste werd me doodleuk verteld toen ik werd uitgenodigd door één van mijn informanten. Ik liep langs haar huis en ze riep: ‘Hee Mattie, kom even wat drinken, kunnen we bijkletsen!' Eenmaal aan de limo kwam het hele verhaal eruit. Toen ze bij het zwanger- gedeelte was en ik erachter kwam dat de vrouw om wie het ging, ik heel goed ken, verslikte ik me van schrik in mijn limonade. Hoewel het aan de ene kant een goed teken is dat dit alles mij wordt toevertrouwd, is het soms ook heel lastig. Ik wil natuurlijk geen partij kiezen dus meestal hoor ik de roddels maar aan en ga er niet te diep op in.

Verder geniet ik hier nog steeds van de kleine gelukmomentjes. Onze overbuurman kwam vorige week terug van een weekje Fiji en had een hele lading groente en fruit meegenomen om te verkopen in Tuvalu. Sinaasappels, appels, druiven, wortels, tomaten.... Na drie maanden nauwelijks fruit te hebben gegeten smaakte dat superlekker! Wel schandalig duur natuurlijk, maar ik was er zo blij mee dat ik van alles wat heb gekocht. De reactie van mijn gastgezin was wat minder enthousiast. Ze eten hier behalve papaya en kokosnoot nooit fruit en waren dus niet zo geïnteresseerd. Of deden tenminste alsof ze niet geïnteresseerd waren: toen ik Teleke een appel aanbood, wilde hij die niet maar toen ik even later de kamer binnenkwam, was hij er wel een aan het eten.

Een andere geluksmoment was dat ik Herena vertelde dat ik graag eens een Tuvaluaanse bruiloft mee zou maken, en diezelfde middag Haruna vroeg of ik mee wilde naar een bruiloft! Het huwelijksfeest was eigenlijk een goede afspiegeling van Funafuti: een interessante mix van traditioneel en modern. Het feest werd gehouden in de maniapa. Alle gasten droegen een puletasi en zaten op rieten matten op de grond. Toen kwam het jonge bruidspaar binnen, de bruid droeg een witte jurk en de man een pak. Ze gingen ook op de grond zitten en na de speeches van verschillende familieleden en het uitdelen van de uit drie lagen bestaande witte bruidscake, werd het zeer uitgebreide buffet geopend. Daarna verdween het echtpaar om even later terug te komen in traditionele Tuvaluaanse kleding. Toen begon de traditionele dans ( fatele) die urenlang duurde. Het was opvallend dat de bruid en de bruidegom elkaar geen moment heeft aangekeken, en ze ook helemaal niet gelukkig keken. Ik vroeg me af of het trouwen hun eigen plan was, of dat het misschien een geforceerd huwelijk was. Hoe dan ook, de gasten vonden het een geweldig feest en werd dan ook veel gelachen, gezongen en gedanst.

De twee belangrijkste bronnen van inkomst in Tuvalu komen beiden uit de oceaan: de verkoop van vislicenties aan Japan en de VS en de uitlevering van schippers. Het TMTI (Tuvaluan Maritime Training Insitute) is dan ook hartstikke belangrijk. Het instituut is gevestigd op een eilandje vlak naast Funafuti en heet Amatuku. Jonge mannen die zeeman willen worden, kunnen solliciteren voor een traineeship, de enige vereisten zijn een basiskennis van Engels en wiskunde. De opleiding duurt een jaar en tijdens de cursus wonen en leren de trainees op Amatuku. Drie keer per jaar start een nieuwe groep trainees: in april, september en december. Afgelopen vrijdag was de groep van april 2009 klaar met hun traineeship en vond de graduation ceremony plaats op Amatuku. Haruna en ik wilden er heel graag bij zijn, maar dat kon niet zomaar omdat het alleen voor genodigden was. Na even bij Eti (die wel uitgenodigd was omdat hij een ex-docent van het instituut is) gezeurd te hebben, kregen we het voor elkaar dat hij ons meenam. Superleuk om te zien, al die trainees in hun witte schipperspakjes. Eerst werden ze toegesproken door wat belangrijke mensen, die de net afgestudeerden overigens allemaal waarschuwden voor alcoholmisbruik. Tuvaluaanse zeevaarders schijnen nogal een reputatie van dronkenschap en het smokkelen van alcohol te hebben... Na het officiële gedeelte was er een kleine demonstratie van de trainees en kregen we een rondleiding over het eiland, waarna er alweer een uitgebreid buffet geopend werd. De middag werd uiteraard weer afgesloten met een spetterende fatele.

De dagen voor mijn vertrek staan in het teken van goodbyeparties. De Tuvaluanen houden ervan om alles te vieren, meestal met een barbecue (waar ik overigens geen fan van ben aangezien ze het hier lekker vinden om zwartgeblakerd vlees te eten). En volgende week lekker een weekje relaxen op Fiji met Sterre (een vriendinnetje uit Utrecht die nu in Melbourne studeert en mij komt vergezellen), heb ik heeel veel zin in! Ben wel toe aan een break, het lukt hier niet echt mijn onderzoek los te laten. Steeds als ik heb besloten dat ik genoeg interviews heb gedaan, ontmoet ik weer een interessant persoon die ik dan toch nog weet te strikken voor een interview. Het resultaat is dat ik nu superveel data heb, en dat het in mijn hoofd een brei is van alle hersenspinsels over mijn onderzoek. Het is namelijk supercomplex allemaal... klimaatverandering is hier niet het enige probleem, het hangt samen met alle problemen waar ik al eerder over schreef. Ben de rode draad een beetje kwijt, maar die vind ik vast weer terug als ik in Nederland ben!

Ik zou nog veel meer kunnen schrijven nu, maar ik klets liever met jullie bij als ik weer thuis ben...

Liefs, Mart

Wisten jullie dat...

- Ik vorig weekend weer naar Funafala (het eiland waar maar 20 mensen wonen) ben geweest en samen met een groep schoolkinderen mangroven heb geplant?

- Bingo hier de favoriete hobby is van de meeste vrouwen vanaf een jaar of vijftig?

- Er deze week en sportweek is voor alle kinderen van de basis- en middelbare school?

- Er daarom schoolkinderen van basisscholen van alle andere eilanden waar Tuvalu uit bestaat in Funafuti zijn?

- Die logeren in de maniapa's?

- Het inmiddels heeft geregend en ik weer normaal kan douchen?

- Teleke eindelijk is vertrokken?

- Hij voor zijn vertrek ineens het verroeste busje die in onze tuin stond had gerepareerd?

- Ik een ritje in die bus nogal spannend vond aangezien ik naast een gat zat waardoor ik de straat onder me kon zien?

- Over gaten gesproken, ik in bijna al mijn broeken kan weggooien omdat de rattener gaten in hebben geknaagd?

- Ik een bezoekje heb gebracht aan het filateliekantoor?

- Ze daar de meest vreemde Tuvaluaanse postzegels verkopen (denk aan postzegels ter gelegenheid van de eerste maanlanding, het 25-jarig jubileum van de vorige paus of van kersmis 1992)?